Windows XP Efsanesi (Bölüm 3)

Gökhan Koçak Blogger'ın sunduğu Windows XP efsanesi 3. bölüm'de blogda cevaplıyor. Windows XP uyumlu eden programlar ile anlatıyor.

Windows XP, Microsoft'un resmi güncel ve çıktığı yazılım Microsoft Security Essentials ve Malicious Software Removal Tools Temmuz 2015'te sona ermiştir. Windows XP uyumlu olan son resmi Microsoft yazılımı Microsoft Visual Studio 2019 C++ Runtime (son sürüm 16.7) olmuştur.

Ofis Programları

Microsoft'un son XP resmi ofis programı Microsoft Office 2010'dur. Ekim 2020'de desteği bırakılmıştır ve Office 2010 ürün anahtarı alması pahalıydı.

Önemli ofis programlardan LibreOffice var. Windows XP desteklenen son sürüm 5.4.7.2 (tarih Mayıs 2018). Diğer ofis programlarda Softmaker Office ise son sürüm 2016, WPS Office ise son sürüm 2019, SoftMaker FreeOffice ise son sürüm 2018 ve OnlyOffice ise son sürüm 4.8.7, Windows XP'yi destekler.

Geliştirme Araçları

Microsoft'un son XP resmi geliştirme programı Microsoft Visual Studio 2010'dur. Embarcadero'nun Windows XP desteklenen son sürümü RAD Studio XE5'dir.

Oracle Java (veya JDK), Windows XP desteklenen son sürümü 1.7 dir.

Android Studio 1.x, Windows XP SP3'de uyumlu ve JDK 1.7 sınırlıdır. Eclipse ADT geliştirme araçlarında Windows XP SP2 ve öncesiyle destekler.

Diğer geliştirme araçlarında Qt ise son sürüm 5.6.3, Mono .NET ise son sürüm 3.2.3, R-Studio ise son sürüm 0.98.1103 ve Pelles C ise son sürüm 8.x, Windows XP'yi destekler.

IDE derleyici programında MATLAB Compiler Runtime son sürüm 2015aSP1 8.5.1, Windows XP'yi destekler.

Kodlama Dil Programları

Windows Script Host son sürüm 5.7 dir. JScript ve VBScript önyüklüydü. MSHTA adlı HTML Uygulamaları programında mevcut. Microsoft'un yeni komut kabuğu olan Windows PowerShell, XP'de son sürüm 2.0. Eskiden, Windows PowerShell'i indirmek için orjinal Windows XP olmaları ve Windows Orjinal Ürün Avantajı (WGA) doğrulaması tamamlanması gerekiyor.

Web geliştiricileri için en popüler programı olan Adobe Dreamweaver son sürüm CS6, Windows XP'yi destekler. JDK ise 1.7 destekler.

PHP ise XP'de son sürüm 5.4.45, GrepWin ise XP'de son sürüm 1.6.3, Python ise XP'de son sürüm 3.4.4, Ruby ise XP'de son sürüm 1.9 ve Erlang OTP ise XP'de son sürüm 17.5.

IDE uzantı programında NuGet ise son sürüm 2.8.5 ve Node.JS ise son sürüm 5.12, Windows XP'yi destekler.

Çalışma Zamanı Kütüphanesi

Microsoft Visual Studio 2019 C++ Yeniden Dağıtım Paketi, Windows XP desteklenen son sürümü 16.7'dir. Windows XP destekli olan son resmi Microsoft yazılımı olmuştur.

Microsoft Java Sanal Makinesi (MSJVM) tartışmalı konusudur. Windows XP'nin ilk sürümlerde MSJVM yer almıyordu. Ancak, SP1'de MSJVM önyüklü geldi. Ancak, 2003'te Sun'ın yargının doğrultusundan MSJVM'yi kullanımdan kaldırıp SP1a'yı yeniden yayınlanmıştır. Bunun yerine XP destekli Java 1.8 son sürümü Oracle siteden indirebilirdi.

Microsoft .NET Framework son sürüm 4.0, Windows XP'yi destekler. .NET Framework 4.5, Windows XP uyumlu değildir.

Antivirüs Programları

Microsoft'un resmi olarak Microsoft Security Essentials, Windows XP'de desteklendiği son sürüm 4.4.304 (14 Temmuz 2015). Eskiden Windows Defender, internetten indirmek için orjinal olan Windows XP doğrulanıp indirerek Windows Defender yüklenir.

Avast Antivirus programı XP'yi şu an destekleniyor ve güncellemeyi alıyor. Malwarebytes, 360 Total Security ve Kaspersky Antivirus programı XP'yi destekliyor ve güncelleniyor. Bilgisayar korumayı alıyor.

ESET NOD32 Antivirus programında son sürüm 9.0.429.2, Windows XP'yi destekler. Ancak, XP güncellemeyi alamaması sebebiyle bilgisayar savunmasız oluyor.

CAD Tasarım Programları

Kurumsal amaçlı şekilde mühendislik, mimar, tasarım, gibi kullandığımız en popüler program Autodesk AutoCAD'dır. Windows XP'de desteklenen son sürüm AutoCAD 2014'tür. Diğer programlardan SALOME ise son sürüm 7.7.1, Windows XP'yi destekler.

Veritaban Programları

Microsoft'un son XP resmi veritaban programı olan Microsoft SQL Server 2008 R2'dir. Desteği 2019'da bıraktı. Toplu lisanslarda kullanan 3 yıllık sözleşmeli ESU başlattı ve Windows XP desteklidir. Ancak, 2022'de ESU desteği sona ermiştir. Microsoft, Windows XP destekli yazılım olan ve resmi olarak desteklenen son yazılım SQL Server 2008 R2'dir.

Diğer veritaban programlarda MySQL ise XP'de son sürüm 5.5.47, PostgreSQL ise XP'de son sürüm 9.3.x, MongoDB ise XP'de son sürüm 2.0.x, Neo4J ise XP'de son sürüm 2.3.8 (JDK 7 ile çalışır) ve MariaDB ise XP'de son sürüm 10.1.13.

Sanallaştırma Programları

Microsoft'un Windows XP makineye desteklendiği sanallaştırma programı son sürümü Microsoft Virtual PC 2007'dir. Virtual PC 2007 Microsoft indirmeler artık sağlanmamaktadır. Bunun yerine, Old Version, Softpedia ve diğer indirme siteleri indirebilirsiniz.

VMWare Workstation (ya da VMWare Player) programı Windows XP desteklenen son sürüm 10.0.7 dir. Oracle VirtualBox programın Windows XP desteklenen son sürüm 5.0 dır.

Emülatör Programları

NTVDM, 32-bit sistemle için 16-bit uygulama çalıştıran önyüklü DOS emülatörüdür. 64-bit sistemde NTVDM desteklenmez. Bunun yerine, DOSBox indirerek emülatörü kullanabilirsiniz. Eski bilgisayar emülatörü programında biri komut satırı içeren SIMH vardır.

Eski XP bilgisayara oyun oynamak emülatörü programında Nestopia, DOSBox, BlueMSX, Applewin (Apple II), BeebEm (BBC Micro), Atari800Win, Colem (ColecoVision), Stella (Atari 2600), VICE (Commodore 64 / Commodore VIC-20), ePSXe (Klasik PlayStation, XP'de son sürüm 2.0.0), 1964 (Nintendo 64), Fusion (Sega oyun konsol sistemler), gibi kullanabilirsiniz. Eski bilgisayar sistemlerde ve atari oyunlarda sağlayan MESS ve MAME emülatörü mevcuttur, şu an Windows XP dahil destekliyor.

BlueStacks Android emülatörü ise Windows XP eskiden uyumludur. Örneğin, WhatsApp uygulaması Windows XP desteklenmediği için yerini BlueStacks üzerinden WhatsApp Android uygulamada mesajlaşacak.

Eklentiler (NPAPI ve ActiveX, kullanımdan kaldırıldı)

Microsoft resmi olarak eklentimiz Microsoft Silverlight, XP'de son sürümü 5.1.50918.0'dır. Windows XP tarayıcılarda izletilen Netflix, 12 Ekim 2021'de desteği kesilmesi sonucu Silverlight sürümlü Netflix kaldırarak son bulmuş oldu.

Adobe Flash Player (son sürüm 32) ise 31 Aralık 2020'de desteği kesildi ve tüm Flash içeriği 12 Ocak 2021'de engellendi. Modifiyeli Flash Player ise kötü amaçlı yazılım tehditleri vardır. Ancak, kurumsal Flash Player ve Çin türevli Flash Player'e resmi olarak devam etmektedir.

Adobe Shockwave Player'in son sürümü 12'dir. Ancak, Nisan 2019'da internetten indirme ve destek sağlanmamaktadır. WebGL, Windows XP uyumlu olamaması nedeniyle Shockwave Player eklentiyi kullanıyordu.

Oyun motoru olan Unity Web Player ise son sürüm 5.5'dir. Haziran 2016'da eklenti indirmeleri Unity internet siteden sağlanamamaktadır.

Oracle Java applet eklentisi Windows XP'de çalışan son sürüm Java 1.8'dir. Ancak, Oracle, Windows XP'yi desteklenmediği için Java güncellemeleri garanti edilemeyecek.

Eşler Arası Programları (Torrent)

Windows XP Service Pack 2'de Eşler Arası sunucuya önyüklü geldi. Eşler Arası istemcisi popüler olan uTorrent'dir. uTorrent, XP'de desteklenen son sürüm 3.5.4 tür. XP kullanıcıları, uTorrent 3.5.5 sürümü artık çalışmaz.

Diğer torrent programlardan qBittorrent XP'de desteklenen son sürüm 4.1.9.1.

Sosyal Medya ve Mesajlaşma Programları

Microsoft'un önyüklü olan Windows Messenger (MSN Messenger)'dır. Ancak, 2014'de sunucularda kapalı oldu. Eski ağ teknolojisi olan NetDDE istemcisiyle kullanan Windows Chat vardır. Microsoft'un Skype'nın XP desteklenen son sürüm 7.36'dır.

Telegram ise son sürüm 1.8.1, Windows XP'yi destekliyor. Diğer sosyal medya programlardan Teamspeak Client son sürüm 3.0.19.4, Windows XP'yi destekler. Discord istemcisi maalesef, Windows XP desteklenmiyor ve bağlanılamıyor.

E-posta Programları

Microsoft'un önyüklü e-posta programı olan Outlook Express'dir. Diğer e-posta istemci programı olan Mozilla Thunderbird son sürüm 52 (ESR dahil), Windows XP'yi destekler.

Web Sunucu Programları

Microsoft'un resmi olarak web sunucusu Internet Information Services (IIS). Sadece Professional sürümlerde yüklenirken, fakat, Home Edition sürümünde IIS desteklenmez. Ancak, Apache httpd ve nginx internetten indirerek kullanabilirsiniz.

Arşiv Programları

WinRAR, bir arşiv programı şu an Windows XP desteği alıyor. 7-Zip ise arşiv programı şu an Windows XP desteği almaktadır. Diğer arşiv programında WinZip vardır.

Yedekleme Programları

Microsoft'un Yedekleme programı vardır. Windows XP Professional CD-ROM önyüklemede Otomatik Sistem Kurtarma (ASR) sistemini geri yüklemek için bilgisayar disketi gerekiyor. Disketin bulması imkansız ve onu da kullanmamalısınız.

Bilgisayarın sistem çökmesi veya zararlı yazılıma bulaşması sonucu kurtarmak ve yedekleme programı olan en önemlisi Acronis True Image son sürüm 2019, Windows XP'yi destekler. Diğer yedekleme programında Norton Ghost vardır.

Döküman Görüntüleme Programları

Adobe Reader XI, XP'yi desteklenen son sürümü 11.0.23 (2017). SumatraPDF ise son XP sürümü 3.1.2. Foxit Reader ise son XP sürümü 9.01. Şu an Windows XP desteği alan döküman görüntüleme programı olan Universal Viewer 6.7.7.

Dijital Sanat Programları

Microsoft'un resmi önyüklü programında Paint vardır. Adobe Photoshop'un XP'yi desteklenen son sürüm Photoshop CS6 (13.0.1). PaintNet ise son sürüm 3.5.11, Inkscape ise son sürüm 0.92.3 ve GIMP ise son sürüm 2.8.14.1, Windows XP'yi destekler.

Dijital Sanat ve Animasyon Programları

Windows XP'nin en popüler animasyon programı Adobe Flash Professional. XP'de son sürüm CS6'yı destekler. Autodesk Maya 2013 ise XP'yi desteklenen son sürümdür. Diğer animasyon programlardan Blender ise son sürüm 2.76b ve Krita ise son sürüm 1.5.4, Windows XP'yi destekler.

Resim Görüntüleme Programları

Windows Resim ve Faks Görüntüleyici bulunuyordu. Windows XP şu an güncellenen ve desteklenen programından IrfanView ve Honeyview yer alıyordu.

Windows XP önyüklü ekran yakalama programı yoktur. Ancak, ekran yakalama programından ShareX ise son sürüm 12.0.0, Windows XP'yi destekler. Diğer ekran yakalama programlardan FastStone Capture ise son sürüm 9.3, Windows XP'yi destekler.

Medya Oynatıcı Programları

Microsoft'un önyüklü medya oyantıcı programı Windows Media Player. Ancak, RealMedia codecleri WMP'ye RealNetworks talebi üzerine yargı doğrultusunda getirilemedi. Media Player Classics (MPC) en popüler XP medya oynatıcıdan birisidir. VLC Player son XP sürümü 3.0.10'dur. KMPlayer ise XP olarak desteklenen medya oynatıcısıdır.

Diğer medya oynatıcı programında Potplayer ise son sürüm 210209, XBMC (Kodi) ise son sürüm 12.3 ve SMPlayer ise son sürüm 17.3, Windows XP'yi destekler. Apple Quicktime ise XP'ye desteklenen son sürüm 7.7.9.

Medya kodek bileşen programında K-Lite Codec Pack, Windows XP desteği devam etmektedir.

Medya dönüştürücü programında AIMP ise son sürüm 3,60.1503 ve FormatFactory ise son sürüm 4.3, Windows XP'yi destekler.

Ses Düzenlenme Programları

Önemli ses düzenlenme programı olan Audacity resmi olarak son sürüm 2.1.3, Windows XP'yi destekler.

Video Düzenlenme Programları

Microsoft'un önyüklü video düzenlenme programı Windows Movie Maker'dır. Üçüncü parti video düzenleyici programı olan VSDC Free Video Editor vardır. XP'de son sürüm 6.4.2'dir.

Diğer video düzenleme programında PowerDirector ve Free Video Editor vardır.

Video Kayıt Programları

En popüler ekrandan video kayıt programı olan Bandicam, son XP sürümü 2.3.1'dir. Diğer video kayıt programı olan DVDVideoSoftFree Screen Video Recorder vardır.

Diğer

Win32 kaynağını düzenlenen Resource Hacker, Windows XP desteklenen son sürüm 4.0.0'dır.

Explorer kabuğundan üçüncü parti programında Total Commander, şu an Windows XP'yi destekliyor.

İşlemci bilgi programı olan CPU-Z, şu an Windows XP'yi destekliyor.

Ekran kartı ile bilgi programı olan gpu-z, şu an Windows XP'yi destekler.

Bilgisayara dosya temizlemek veya diske yer açmak için programı olan CCleaner son sürüm 5.64, Windows XP'yi destekler.

Bilgisayarın işlemlerin yönetilmesi için Process Explorer son sürüm 16.2, Windows XP'yi destekler.

Bilgisayarın yamaları yapmak ve eski Windows sürüme uyumlu etmek için PatchPE son sürüm 1.30, Windows XP'yi destekler.

Bilgisayarın ağ sorunları giderme, iletişim protokolü geliştirme ve eğitim amaçlı kullanan program Wireshark son sürüm 1.12.13, Windows XP'yi destekler.

Üçüncü parti not defteri programı olan Notepad++ son sürüm 7.9.2, Windows XP'yi destekler.

Bilgisayara program yüklemek amaçıyla program Windows Installer son sürüm 4.5, Windows XP'yi destekler.

En popüler indirme yöneticisi olan Internet Download Manager, şu an Windows XP'yi destekliyor.

Bilgisayara dosyayı kurtarma programı olan TestDisk son sürüm 7.0, Windows XP'yi destekler.

Bilgisayara izolasyon yazılım programı olan Sandboxie son sürüm 5.22, Windows XP'yi destekler.

İnternetten müzik dinleme programı olan Spotify son sürüm 1.0.20.101.ge6957e14, Windows XP'yi destekler.

FTP programı olan FileZilla son sürüm 3.8.0, Windows XP'yi destekler.

FTP sunucu programı olan FileZilla Server son sürüm 0.9.43, Windows XP'yi destekler.

YouTube, Dailymotion, gibi ücretsiz video indirme programı olan XDM Xtreme Downloader. Windows XP'ye uyumludur.

Bilgisayarın sürücüleri ücretsiz yüklemek ve herhangi bir cihazın sürücü sorunları çözüm programı olan DriverPack Solution. Windows XP'ye uyumludur.

Dijital imza bilgileri doğrulama komut satırı içeren programı olan Sigcheck son sürüm 2.30, Windows XP'yi destekler.

Veritaban istemci programı olan IBM DB2 son sürüm 10.1, Windows XP'yi destekler.

Windows'u özelleştirme programı olan Rainmeter son sürüm 3.3.3, Windows XP'yi destekler.

Windows XP çalışan bilgisayarı varsa, modern bilgisayardan indirmek için Oldversion.com, Tucows, Oyunindir.com, CNET Download, Softpedia, Tamindir, Gezginler, gibi sitelerden Windows XP'ye uygun olan programları indirebilirsiniz. İndirilen programları USB flash belleklere aktarıp Windows XP'li bilgisayarın içeriye aktararak yükleyebilirsiniz.

UYARI : Windows XP bilgisayarın tarayıcısından programın indirilmesi sonucu risk taşıyacaktır.

İlerideki bölüm : Oyunlar